Κληρωτός της εποχής

Μια μικρή αναφορά στο μουσικοσυνθέτη Δήμο Μούτση

    Να γιατί αξίζει κάποιος να ασχοληθεί με το Δήμο Μούτση. Δε δίστασε να αλλάξει ρότα στην καλλιτεχνική του πορεία, απορρίπτοντας το εύκολο τραγούδι και αντίστοιχα το εύκολο χρήμα.  Τον ενδιαφέρει η καθαυτή δημιουργία ως προς το περιεχόμενο αλλά και τη μορφή της. Γι’ αυτό την αναλύει διεξοδικά. Η κάθε επιλογή -επί της ουσίας στροφή του- απαντάει σε μια εσωτερική απαίτησή του να εξελίσσεται διαρκώς όταν δημιουργεί. Και όταν δεν μπορεί πια να εξελιχθεί, να δώσει κάτι καινούριο, απλά σταματάει. Το κάνει από ματαιοδοξία; Το κάνει από υπευθυνότητα; Μήπως φταίει η απογοήτευση; Μπορεί, όμως, τα πράγματα να είναι πιο απλά. Να είναι η απλή ανταπόκριση του καλλιτέχνη στην εποχή του.

  Παρακολουθώντας συνεντεύξεις του, μου έκανε εντύπωση η επιμονή ορισμένων δημοσιογράφων στην ερώτηση «Γιατί δε γράφεις πια τραγούδια Δήμο Μούτση;». Και ομολογώ ότι οι απαντήσεις που δίνει κάθε φορά είναι πολύ αξιοπρεπείς. Αν τις συνόψιζα σε μία πρόταση, θα παρέθετα το "Όλοι είμαστε κληρωτοί της εποχής μας και από αυτή την καραβάνα τρεφόμαστε." λόγια του ιδίου. Αν ήθελα να είμαι πιο αναλυτική, θα συμπλήρωνα τη δική του πάλι εξήγηση, ειδομένη στο φόντο τόσο της προσωπικής του εξέλιξης όσο και γενικότερα της εποχής του, όπως την άκουσα στη συνέντευξή του στο Νυχτερινό επισκέπτη το 2000: "Σήμερα μωρέ Άρη να γράφεις δεν είναι τίποτα σπουδαίο αλλά και να μη γράφεις πάλι σπουδαίο δεν είναι. Τα πράγματα τρέχουν με μια φοβερά ιλιγγιώδη ταχύτητα, τρέχει ένας πιτσιρίκος με μια μηχανή σκάει πάνω σε μια κολόνα τον βλέπει ο άλλος πίσω τραβάει κι αυτός, σκάει κι αυτός. Απονενοημένα. Σε μια τέτοια εποχή να βγεις και να γράψεις τραγούδια χρειάζεται μεγάλη προσοχή για το τι θα πεις. Όχι για να γράψεις τραγούδια διδακτικά και να πεις μη χτυπάτε στις κολόνες ας πούμε ή με δίδαγμα και ρητό που λέγαμε παλιά στα κατηχητικά, αλλά να κάνεις δουλειά που να 'χει λόγο ύπαρξης είναι πάρα πολύ δύσκολο. Να γράψεις ένα τραγούδι είν' εύκολο,να 'χει ένα λόγο ύπαρξης είναι πολύ δύσκολο. Αυτό εγώ το δηλώνω. Και προ αυτού στέκομαι. (...) Έλεγα στη Δήμητρα, στη γυναίκα μου, σαν να μην είναι δικά μου μ' αρέσουνε. Κολλημένος εκεί να μην μπορώ να γράψω τίποτα. Πέρασε πάρα πολύ καιρός για να τα ξεπεράσω. Δεν τα έχω ακόμα ξεπεράσει. Είμαι ευτυχής γι' αυτά τα τραγούδια. Είναι όλη μου η παιδεία μέσα, είναι όλη μου η καλή κουλτούρα σαν άνθρωπος, είναι όλη μου η πνευματικότητα, είναι όλη μου η ευρηματικότητα. Δεν ξέρω γιατί." (σ.τα τραγούδια αυτά είναι η Φυσαρμόνικα και το Το όνειρο.)

    Αν θέλαμε να συμβάλουμε λίγο σ' αυτήν την αναζήτηση του καλλιτέχνη, θα προσθέταμε τα εξής. Αυτή η μεσαία τάξη, για την οποία μίλησε πολύ ο Δήμος Μούτσης, ενέπνευσε και εμπνεύστηκε για δεκαετίες, από μια γενική διάθεση για πρόοδο και εξέλιξη, στον απόηχο βέβαια των πρότερων μεγάλων δημιουργών και των αγώνων τους. Με ιδανικά της την αύξηση των υλικών αγαθών, την ευημερία, τη συμμετοχή της στην εξουσία γέννησε τους δικούς της δημιουργούς. Και το ερώτημα βέβαια είναι τι γίνεται όταν αυτή η μεσαία τάξη δεν έχει τίποτα καινούριο να προσφέρει. Αξίες όπως κοινωνική αλληλεγγύη, τιμιότητα, εργατικότητα, συναδελφοσύνη, ευαισθησία απέναντι στα κοινωνικά ζητήματα, υπέπεσαν και αντικαταστάθηκαν από άμετρο ατομικισμό έως τομαρισμό. Πού πήγε αλήθεια αυτό το "Εμένα με νοιάζει"; Και τι κάνει σ’ αυτήν την περίπτωση ο καλλιτέχνης-γέννημά της; Συνεχίζει να την υπηρετεί ανακυκλώνοντας τα ίδια και τα ίδια ιδανικά της; Ή βραχυκυκλώνει και σταματά; Κι αν σταματήσει, αυτό θα είναι χωρίς συνέπειες; Κι αν σταματήσει, θα τον αφήσουν ήσυχο; Και πώς να δημιουργήσει κάτι καινούριο αν δε σταματήσει να είναι θρέμμα της…

Η συνέντευξη του Δήμου Μούτση στο Νυχτερινό Επισκέπτη: http://www.youtube.com/watch?v=BWOCryt9jgc

 

 Στίχοι: Νίκος Γκάτσος.

Μουσική: Δήμος Μούτσης.

Πρώτη εκτέλεση: Γρηγόρης Μπιθικώτσης, «ΕΝΑ ΧΑΜΟΓΕΛΟ», 1969.

Άλλες ερμηνείες: Μανώλης Μητσιάς, Γιώργος Νταλάρας.

ΔΙΣΚΟΣ ΑΓΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ

ΔΗΜΟΥ ΜΟΥΤΣΗ-ΜΑΝΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ 1971

 

Ποίηση: Κωνσταντίνος Π. Καβάφης.
Μουσική: Δήμος Μούτσης.
Πρώτη δισκογραφική εκτέλεση: Άλκηστις Πρωτοψάλτη, «ΤΕΤΡΑΛΟΓΙΑ», 1975, σε συνεργασία με τον Μανώλη Μητσιά και τον Χρήστο Λεττονό.
Τα τραγούδια πρωτοακούστηκαν σε συναυλίες και στον «Ζυγό» με τη Βίκυ Μοσχολιού αλλά κυκλοφόρησαν με την Πρωτοψάλτη.

  Η νταλίκα
Μουσική: Δήμος Μούτσης
Στίχοι: Κώστας Τριπολίτης
Α' εκτέλεση: Σωτηρία Μπέλλου

Μια φυσαρμόνικα που κλαίει

Στίχοι: Δήμος Μούτσης
Μουσική: Δήμος Μούτσης

 Το Όνειρο
 Στίχοι: Δήμος Μούτσης
Μουσική: Δήμος Μούτσης

 Οι γκόμενες
Στίχοι: Δήμος Μούτσης
Μουσική: Δήμος Μούτσης