Κυριακή 30 Δεκεμβρίου 2012

"Pastrami" (posted in the The New Yorker by Etgar Keret on 20.11.2012)


Ο ΠΑΣΤΟΥΡΜΑΣ
του Έτγκαρ Κέρετ

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΕΒΡΑΪΚΑ ΣΟΝΤΡΑ ΣΙΛΒΕΣΤΡΟΝ
ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΜΑΡΙΑ ΔΑΜΙΑΝΑΚΗ

Η σειρήνα της αεροπορικής επιδρομής μας πρόλαβε πάνω στη λεωφόρο, στο δρόμο για το σπίτι του παππού Γιονάταν, λίγα χιλιόμετρα βόρεια του Τελ Αβίβ. Η γυναίκα μου, η Σίρα, σταματάει το αυτοκίνητο στην άκρη του δρόμου και βγαίνουμε έξω από τ’ αμάξι, αφήνοντας τις ρακέτες του μπάντμιντον και την τριχωτή μπάλα στο πίσω κάθισμα. Ο Λεβ μου κρατάει το χέρι και λέει, «Μπαμπά, έχω μια ανησυχία.» Είναι επτά ετών, και τα επτά είναι η ηλικία όπου δε θεωρείται cool να μιλάς για το φόβο, επομένως η λέξη «ανησυχία» χρησιμοποιείται στη θέση του.
Ακολουθώντας τις οδηγίες του H.F.C., η Σίρα ξαπλώνει στην άκρη του δρόμου. Λέω στον Λεβ ότι πρέπει να ξαπλώσει κι εκείνος. Αλλά εξακολουθεί να στέκεται εκεί, το μικρό του ιδρωμένο χέρι να κρατά το δικό μου.
«Ξάπλωσε επιτέλους,» λέει η Σίρα, υψώνοντας τη φωνή της για να ακουστεί πάνω από τη διαπεραστική σειρήνα.
 «Τι θα ‘λεγες να παίζαμε το παιχνίδι του σάντουιτς με παστουρμά;» ρωτάω τον Λεβ.
«Τι είν’ αυτό;» ρωτάει, χωρίς να αφήσει το χέρι μου.
«Η μαμά κι εγώ είμαστε φέτες ψωμί,» εξηγώ, « κι εσύ είσαι μια φέτα από παστουρμά, και πρέπει να φτιάξουμε ένα σάντουιτς με παστουρμά όσο πιο γρήγορα μπορούμε. Πάμε. Πρώτα, ξαπλώνεις πάνω στη μαμά,» λέω, και ο Λεβ ξαπλώνει πάνω στην πλάτη της Σίρα και την αγκαλιάζει όσο πιο δυνατά μπορεί. Ξαπλώνω πάνω τους, πιέζοντας πάνω στην υγρή γη με τα χέρια μου έτσι ώστε να μην τους συνθλίψω.
«Είναι ωραία εδώ,» λέει ο Λεβ και χαμογελάει.
«Το να είσαι ο παστουρμάς είναι το καλύτερο,» λέει η Σίρα από κάτω του.
«Παστουρμάς!» φωνάζω.
«Παστουρμάς!» φωνάζει η γυναίκα μου.
«Παστουρμάς!» φωνάζει ο Λεβ, η φωνή του τρέμει, είτε από ενθουσιασμό είτε από φόβο.
«Μπαμπά,» λέει ο Λεβ, «κοίτα, περπατάνε μυρμήγκια πάνω στη μαμά.»
«Παστουρμάς με μυρμήγκια!» φωνάζω.
«Παστουρμάς με μυρμήγκια!» φωνάζει η γυναίκα μου.
«Ναιφωνάζει ο Λεβ.
Και τότε ακούμε το μπουμ. Δυνατό, αλλά μακρινό. Παραμένουμε ξαπλωμένοι ο ένας πάνω στον άλλον, χωρίς να κουνάμε, για πολλή ώρα. Τα χέρια μου έχουν αρχίσει να πονάνε από το βάρος. Με την άκρη του ματιού μου, βλέπω άλλους οδηγούς που ήταν ξαπλωμένοι πάνω στη λεωφόρο να σηκώνονται και να τινάζουν τη σκόνη από τα ρούχα τους. Σηκώνομαι κι εγώ.
«Κάτσε κάτω,» μου λέει ο Λεβ, «κάτσε κάτω, μπαμπά. Χαλάς το σάντουιτς.»
«Ξαπλώνω κάτω για άλλο ένα λεπτό, και λέω, «Ο.Κ., τέλος το παιχνίδι. Κερδίσαμε.»
«Αλλά είναι ωραία,» λέει ο Λεβ. «Ας μείνουμε έτσι για λίγο ακόμα.»
Μένουμε έτσι για λίγα δευτερόλεπτα ακόμα. Η μαμά από κάτω, ο μπαμπάς από πάνω, και στη μέση ο Λεβ και μερικά κόκκινα μυρμήγκια. Όταν επιτέλους σηκωνόμαστε, ο Λεβ ρωτάει πού έπεσε η ρουκέτα. Δείχνω προς την κατεύθυνση απ’ την οποία ακούστηκε η έκρηξη. «Ακούστηκε σαν να έπεσε κοντά στο σπίτι μας,» λέω.
«Ουφ», λέει ο Λεβ, απογοητευμένος, «τώρα ο Λαχάβ πιθανότατα θα βρει κάποιο κομμάτι πάλι. Χτες, ήρθε στο σχολείο με ένα κομμάτι σίδερο από την τελευταία ρουκέτα, και είχε το σύμβολο της εταιρείας πάνω του και το όνομά της στα αραβικά. Γιατί έπρεπε να πέσει τόσο μακριά;»
«Καλύτερα μακριά παρά κοντά,» λέει η Σίρα καθώς σκουπίζει άμμο και μυρμήγκια από το παντελόνι της.
«Το καλύτερο θα ήταν να ήταν αρκετά μακριά ώστε να μη συμβεί τίποτα σε μας, αλλά αρκετά κοντά ώστε να μαζέψω μερικά κομμάτια,» συνοψίζει ο Λεβ.
«Το καλύτερο θα ήταν να παίζαμε μπάντμιντον στο γρασίδι του παππού,» λέω, και ανοίγω την πόρτα στην πίσω θέση του αμαξιού.
«Μπαμπά,» λέει ο Λεβ όσο του δένω τη ζώνη, «υποσχέσου ότι αν υπάρξει άλλη σειρήνα, εσύ και η μαμά θα παίξετε πάλι Παστουρμά μαζί μου.»
«Το υπόσχομαι,» λέω, «κι αν το βαρεθούμε, θα σου μάθω πώς να παίζεις το Ψητό Τυρί.»
«Τέλεια!» λέει ο Λεβ, και ένα δευτερόλεπτο αργότερα, προσθέτει πιο σοβαρά, «αλλά τι θα γίνει αν δεν υπάρξουν ποτέ ξανά σειρήνες;»
«Νομίζω ότι θα υπάρξουν τουλάχιστον μία με δύο ακόμα,» τον καθησυχάζω.
«Κι αν όχι,» προσθέτει η μαμά του από το μπροστινό κάθισμα, «μπορούμε να το παίξουμε χωρίς τις σειρήνες, επίσης.»

ΤΕΛΟΣ

Παρασκευή 19 Οκτωβρίου 2012

“Τhe eye of Beuty”

Τα 24γράμματα, εβδομαδιαίο περιοδικό πολιτισμού, έχουν αναρτίσει ένα ειδικό ένθετο για τον Πολιτισμό της Μέσης Ανατολής. Μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρον, ειδικά το ντοκιμαντέρ του Μανώλη Δημελλά για τις συνθήκες διαβίωσης στους προσφυγικούς καταυλισμούς του Λιβάνου (στρατόπεδα Σάμπρα και Σατίλα), το “Τhe eye of Beuty”. “Τhe eye of Beuty”=“Ain al-Hilweh” (: To μάτι της όμορφης), έτσι ονομάζεται ο μεγαλύτερος καταυλισμός Παλαιστινίων προσφύγων στον Λίβανο (περίπου 50.000). 
Πηγή τα 24γράμματα http://www.24grammata.com/

 

Έρευνα: Νίκος Κλειτσίκας
Σπικάζ: Γιάννης Βούρος
Μοντάζ / Μιξάζ : Νικόλαος Στασινός
Κάμερα-Σκηνοθεσία: Μανώλης Δημελλάς
Η υλικοτεχνική υποστήριξη ήταν μια ευγενική χορηγία του Mega Tv.
Πρώτη προβολή: Φεστιβάλ Ελληνικού Ντοκιμαντέρ Χαλκίδας 2010.

Τρίτη 16 Οκτωβρίου 2012

Ένα σχόλιο με αφορμή την προβολή τούρκικων σίριαλ στην ελληνική τηλεόραση

Διανούμενοι Έλληνες, ευυπόληπτοι και ανήσυχοι για το μέλλον της χώρας, προβληματίζονται και άλλοι διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους για την "τηλεοπτική τουρκοκρατία" και την επικείμενη "τουρκοποίηση" της εθνικής μας ταυτότητας.
Και αναρωτιέμαι. Πώς είναι δυνατόν να αναγνωρίζουν τον παλιό ραγιαδισμό αλλά το τωρινό σκύψιμο της μέσης των ιθυνόντων να μην το βλέπουν;
Και πώς θα διατηρήσουμε την πολιτισμική μας κληρονομιά ζωντανή σε μια χώρα που δε θα μας ανήκει πια το χώμα που πατάμε, το νερό που πίνουμε, ο αέρας που αναπνέουμε, ο ήλιος που πάντα ήταν δικός μας αλλά όχι πια; Ακόμα και τον ήλιο μας θα πάρουν οι Γερμανοί με τα φωτοβολταϊκά.
Αλλά πάλι, με ένα τρόπο μαγικό, μας σημαίνουν τον κίνδυνο εξ ανατολάς, όμως η Δύση παρελαύνει στρατηγός στους δρόμους μας.
Ένας τέλειος αποπροσανατολισμός δε νομίζετε;

Υ.Γ.: Η κρατική τηλεόραση απαντώντας έμπρακτα στην "τηλεοπτική τουρκοκρατία" θα κατακλύσει το πρόγραμμα της με σειρές και ντοκιμαντέρ του BBC. Αν δεν απατώμαι αγγλικής προέλευσης. Δηλαδή να θυμηθούμε τι μας έκαναν οι φίλοι μας οι Άγγλοι το Δεκέμβρη του '44 και να κλείσουμε την τηλεόραση; Τα σχόλια δικά σας.

Επιπρόσθετα μια μικρή ιστορία: "Αυτό το λίκνισμα του σώματος"


Έβλεπα αυτές τις γυναίκες πόσο θηλυκές ήταν, πόσο γοητευτικές. Μόνο με αυτό το απαλό λίκνισμα των γοφών τους, τα χέρια που ανέβαιναν και κατέβαιναν σε αυτό το μοναδικό ανατολίτικο ρυθμό. Ξυπνούσαν μέσα μου ένα παλιό κάλεσμα. Ένα κάλεσμα – ηχώ μιας πρότερης εποχής. Αλήθεια, αποβάλαμε ποτέ το δίδυμο ανατολίτη εαυτό μας; Πόσο καλά τον θάψαμε άραγε; Κι όμως, όταν ακούω αυτό το ρυθμό και βλέπω αυτές τις γυναίκες, μέσα μου αν μη τι άλλο ξεσηκώνονται οι  μνήμες. Οι μνήμες μιας ανατολής που όσο κι αν δεν το ομολογούμε άφησε τα αποτυπώματά της στον πολιτισμό μας. Τον πολιτισμό μας που από τα προϊστορικά χρόνια μέχρι την κλασική Αθήνα, μέχρι τον ελληνικό διαφωτισμό και τη γενιά του ’30, ήταν δημιουργικός, πρωτοπόρος, προοδευτικός και ζηλευτός. Αλλά μήπως τελικά η αιτία της δημιουργικότητάς μας ήταν η ικανότητα να αφομοιώνουμε από τους ξένους ό,τι πιο πρωτοπόρο, αλλά παράλληλα να διαφυλάττουμε και την πολιτιστική μας κληρονομιά;
Άκου το ρυθμό. Άκου το τουμπερλέκι και το ζουρνά. Τα χέρια σου απαντούν στο κάλεσμά τους. Το σώμα σου το διαπερνά κρυφός ηλεκτρισμός. Τότε σου ήρθε εκείνη η ιδέα. Να μπεις στο χορό εκείνων των γυναικών. Να μάθεις από τις κινήσεις τους. Αλλά μάλλον δε χρειάζεται να τις μάθεις. Σου είναι απίστευτο εύκολο να τις ακολουθήσεις. Σαν  μια άλλη Σεράχ. Το σώμα σου αναβλύζει την κίνηση που κόβει την ανάσα, όπως η πηγή το δροσερό νερό.
Οι φίλοι μου στην άλλη άκρη του δρόμου, χειροκροτούν και γελάνε. Βρισκόμασταν στην πλατεία της Τζέμαα ελ Φνα του Μαρακές. Καθότι οι φόροι είχαν στεγνώσει τις τσέπες μας, οι μόνοι δυνατοί προορισμοί για το πορτοφόλι μας ήταν πλέον οι φτωχές χώρες της Αφρικής και της Ασίας. Μαζευτήκαμε οι παλιοί συμμαθητές και είπαμε να πάμε ένα ταξίδι όλοι μαζί για λίγες μέρες στο Μαρόκο. Ήταν ένα είδος αποχαιρετισμού. Αποχαιρετισμός στην πρότερη ξεγνοιασιά μας, λόγω των περασμένων νιάτων μας. Δεν είμασταν πια 18. Αποχαιρετισμός, όμως, και στον κοσμοπολιτισμό μας, γιατί όλο και πιο καθαρά φαινόταν το μεσαιωνικό μέλλον μας.
Εκεί στην πόλη του Μαρακές, όπου δεσπόζει η σκόνη, η φτώχεια και οι μυρωδιές των μπαχαρικών, διασώζεται και ο πρότερος αραβικός πολιτισμός. Απομεινάρια του η Μεντίνα, η παλιά πόλη, τα πολυτελή παλάτια, τα παζάρια των εμπόρων, οι γητευτές των φιδιών, οι ακροβάτες και ο χορός αυτών των γυναικών. Σ’ ένα δρομάκι παίζει το τουμπερλέκι του ένας μελαμψός νεαρός και αυτές οι γυναίκες ντυμένες σαν τις παλλακίδες του μεγάλου χαρεμιού, δίνουν παράσταση στους περαστικούς για λίγα σεντς.
Δεν ξέρω τι μου ήρθε εκείνη τη στιγμή. Απλά μπήκα μαζί τους στο χορό. Μπράβο Ελένη, φώναζαν οι φίλοι. Εγώ πάλι δεν τους άκουγα. Μ’ ενδιέφερε μόνο η κίνηση. Η κίνηση που μου θύμιζε ότι δεν ήμουν πάντοτε Ευρωπαία ή τέλος πάντων μόνο Ευρωπαία. Κι εκεί ανάμεσα στα γελάκια και τα αστεία των φίλων, με πλησιάζουν δύο γυναίκες από το χορό. Η μια μου περνάει ένα γιλέκο από τα χέρια και η άλλη μου δένει ένα κόκκινο ύφασμα γύρω από τη μέση μου. Μια τρίτη έρχεται και μου δένει στο κεφάλι ένα αραχνοΰφαντο μαντίλι, με το οποίο μου σκεπάζει το πρόσωπο έτσι ώστε να φαίνονται μόνο τα μάτια.
Έμεινα εμβρόντητη στη θέση μου. Από πού προέκυψε τώρα αυτό; Κοίταζα τα υφάσματα με δυσπιστία. Χάζευα τα χρώματα και τα πολύπλοκα κεντήματα πάνω τους. Μήπως ήταν ένα αστείο των φίλων μου; Γυρνάω προσποιούμενη τη θυμωμένη και τους κοιτάω, αλλά όχι. Είχαν μείνει το ίδιο αμίλητοι. Ε, τότε, ποιος; Γυρνάω τα μάτια στον κόσμο που στεκόταν γύρω μας και διασκέδαζε με το χορό. Εκεί ήταν εκείνος. Ναι, σίγουρα αυτός ήταν. Με το που συναντήθηκαν τα μάτια μας μου έγνεψε με το κεφάλι του και μου χαμογέλασε αυτάρεσκα. Τότε μια γυναίκα μου ψιθυρίζει στ’ αυτί, "Χόρεψε, χόρεψε για κύριο. Δώρο. Ρούχα δώρο."
Μα τι στο καλό;, σκέφτηκα. Τόσο πολύ έμοιαζα με ανατολίτισσα που με μπέρδεψε με αυτές τις γυναίκες και μ’ αγόραζε για λίγα ρούχα; Κι εγώ έπρεπε να χορέψω γι’ αυτόν για να τον ευχαριστήσω; Εγώ μια γυναίκα χειραφετημένη, σπουδαγμένη, εργαζόμενη, Ευρωπαία καλούμουν τώρα να ικανοποιήσω τα βίτσια εκείνου; Εκείνου που πάει να εκμεταλλευτεί τη λαχτάρα μου για έκφραση κι ελευθερία; Εκείνου που νομίζει ότι με τα λεφτά του μπορεί να αγοράζει κορμιά και συνειδήσεις;
Πέταξα τα ρούχα από πάνω μου με αηδία. Τον έφτυσα κατάμουτρα. Αν θέλω να διασώσω κάτι από τον παλιό ανατολίτη εαυτό μου, σίγουρα δεν είναι η υποταγή και ο ραγιαδισμός. Αν θέλω να διασώσω κάτι από τον παλιό ανατολίτη εαυτό μου, σίγουρα είναι το τάβλι, ο καφές, το τσάι, το πιπέρι, ο κιμάς, το παζάρι και ο ανατολίτικος χορός, το τσιφτετέλι.

ΤΕΛΟΣ
Μ.Δ.
 

Loreena McKennitt- Marrakesh Night Market

Παρασκευή 21 Σεπτεμβρίου 2012

Κληρωτός της εποχής

Μια μικρή αναφορά στο μουσικοσυνθέτη Δήμο Μούτση


    Να γιατί αξίζει κάποιος να ασχοληθεί με το Δήμο Μούτση. Δε δίστασε να αλλάξει ρότα στην καλλιτεχνική του πορεία, απορρίπτοντας το εύκολο τραγούδι και αντίστοιχα το εύκολο χρήμα.  Τον ενδιαφέρει η καθαυτή δημιουργία ως προς το περιεχόμενο αλλά και τη μορφή της. Γι’ αυτό την αναλύει διεξοδικά. Η κάθε επιλογή -επί της ουσίας στροφή του- απαντάει σε μια εσωτερική απαίτησή του να εξελίσσεται διαρκώς όταν δημιουργεί. Και όταν δεν μπορεί πια να εξελιχθεί, να δώσει κάτι καινούριο, απλά σταματάει. Το κάνει από ματαιοδοξία; Το κάνει από υπευθυνότητα; Μήπως φταίει η απογοήτευση; Μπορεί, όμως, τα πράγματα να είναι πιο απλά. Να είναι η απλή ανταπόκριση του καλλιτέχνη στην εποχή του.

  Παρακολουθώντας συνεντεύξεις του, μου έκανε εντύπωση η επιμονή ορισμένων δημοσιογράφων στην ερώτηση «Γιατί δε γράφεις πια τραγούδια Δήμο Μούτση;». Και ομολογώ ότι οι απαντήσεις που δίνει κάθε φορά είναι πολύ αξιοπρεπείς. Αν τις συνόψιζα σε μία πρόταση, θα παρέθετα το "Όλοι είμαστε κληρωτοί της εποχής μας και από αυτή την καραβάνα τρεφόμαστε." λόγια του ιδίου. Αν ήθελα να είμαι πιο αναλυτική, θα συμπλήρωνα τη δική του πάλι εξήγηση, ειδομένη στο φόντο τόσο της προσωπικής του εξέλιξης όσο και γενικότερα της εποχής του, όπως την άκουσα στη συνέντευξή του στο Νυχτερινό επισκέπτη το 2000: "Σήμερα μωρέ Άρη να γράφεις δεν είναι τίποτα σπουδαίο αλλά και να μη γράφεις πάλι σπουδαίο δεν είναι. Τα πράγματα τρέχουν με μια φοβερά ιλιγγιώδη ταχύτητα, τρέχει ένας πιτσιρίκος με μια μηχανή σκάει πάνω σε μια κολόνα τον βλέπει ο άλλος πίσω τραβάει κι αυτός, σκάει κι αυτός. Απονενοημένα. Σε μια τέτοια εποχή να βγεις και να γράψεις τραγούδια χρειάζεται μεγάλη προσοχή για το τι θα πεις. Όχι για να γράψεις τραγούδια διδακτικά και να πεις μη χτυπάτε στις κολόνες ας πούμε ή με δίδαγμα και ρητό που λέγαμε παλιά στα κατηχητικά, αλλά να κάνεις δουλειά που να 'χει λόγο ύπαρξης είναι πάρα πολύ δύσκολο. Να γράψεις ένα τραγούδι είν' εύκολο,να 'χει ένα λόγο ύπαρξης είναι πολύ δύσκολο. Αυτό εγώ το δηλώνω. Και προ αυτού στέκομαι. (...) Έλεγα στη Δήμητρα, στη γυναίκα μου, σαν να μην είναι δικά μου μ' αρέσουνε. Κολλημένος εκεί να μην μπορώ να γράψω τίποτα. Πέρασε πάρα πολύ καιρός για να τα ξεπεράσω. Δεν τα έχω ακόμα ξεπεράσει. Είμαι ευτυχής γι' αυτά τα τραγούδια. Είναι όλη μου η παιδεία μέσα, είναι όλη μου η καλή κουλτούρα σαν άνθρωπος, είναι όλη μου η πνευματικότητα, είναι όλη μου η ευρηματικότητα. Δεν ξέρω γιατί." (σ.τα τραγούδια αυτά είναι η Φυσαρμόνικα και το Το όνειρο.)

    Αν θέλαμε να συμβάλουμε λίγο σ' αυτήν την αναζήτηση του καλλιτέχνη, θα προσθέταμε τα εξής. Αυτή η μεσαία τάξη, για την οποία μίλησε πολύ ο Δήμος Μούτσης, ενέπνευσε και εμπνεύστηκε για δεκαετίες, από μια γενική διάθεση για πρόοδο και εξέλιξη, στον απόηχο βέβαια των πρότερων μεγάλων δημιουργών και των αγώνων τους. Με ιδανικά της την αύξηση των υλικών αγαθών, την ευημερία, τη συμμετοχή της στην εξουσία γέννησε τους δικούς της δημιουργούς. Και το ερώτημα βέβαια είναι τι γίνεται όταν αυτή η μεσαία τάξη δεν έχει τίποτα καινούριο να προσφέρει. Αξίες όπως κοινωνική αλληλεγγύη, τιμιότητα, εργατικότητα, συναδελφοσύνη, ευαισθησία απέναντι στα κοινωνικά ζητήματα, υπέπεσαν και αντικαταστάθηκαν από άμετρο ατομικισμό έως τομαρισμό. Πού πήγε αλήθεια αυτό το "Εμένα με νοιάζει"; Και τι κάνει σ’ αυτήν την περίπτωση ο καλλιτέχνης-γέννημά της; Συνεχίζει να την υπηρετεί ανακυκλώνοντας τα ίδια και τα ίδια ιδανικά της; Ή βραχυκυκλώνει και σταματά; Κι αν σταματήσει, αυτό θα είναι χωρίς συνέπειες; Κι αν σταματήσει, θα τον αφήσουν ήσυχο; Και πώς να δημιουργήσει κάτι καινούριο αν δε σταματήσει να είναι θρέμμα της…

Η συνέντευξη του Δήμου Μούτση στο Νυχτερινό Επισκέπτη: http://www.youtube.com/watch?v=BWOCryt9jgc

 
 Στίχοι: Νίκος Γκάτσος.
Μουσική: Δήμος Μούτσης.
Πρώτη εκτέλεση: Γρηγόρης Μπιθικώτσης, «ΕΝΑ ΧΑΜΟΓΕΛΟ», 1969.
Άλλες ερμηνείες: Μανώλης Μητσιάς, Γιώργος Νταλάρας.
ΔΙΣΚΟΣ ΑΓΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ
ΔΗΜΟΥ ΜΟΥΤΣΗ-ΜΑΝΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ 1971
 
Ποίηση: Κωνσταντίνος Π. Καβάφης.
Μουσική: Δήμος Μούτσης.
Πρώτη δισκογραφική εκτέλεση: Άλκηστις Πρωτοψάλτη, «ΤΕΤΡΑΛΟΓΙΑ», 1975, σε συνεργασία με τον Μανώλη Μητσιά και τον Χρήστο Λεττονό.
Τα τραγούδια πρωτοακούστηκαν σε συναυλίες και στον «Ζυγό» με τη Βίκυ Μοσχολιού αλλά κυκλοφόρησαν με την Πρωτοψάλτη.
  Η νταλίκα
Μουσική: Δήμος Μούτσης
Στίχοι: Κώστας Τριπολίτης
Α' εκτέλεση: Σωτηρία Μπέλλου
Μια φυσαρμόνικα που κλαίει
Στίχοι: Δήμος Μούτσης
Μουσική: Δήμος Μούτσης
 Το Όνειρο
 Στίχοι: Δήμος Μούτσης
Μουσική: Δήμος Μούτσης
 Οι γκόμενες
Στίχοι: Δήμος Μούτσης
Μουσική: Δήμος Μούτσης

Δευτέρα 13 Αυγούστου 2012

ΣΑΝ ΑΛΛΟΚΟΣΜΟΙ ΚΑΙ ΑΛΛΟΤΡΙΟΙ ΕΚΔΙΚΗΤΕΣ

Το ταξίδι μας ξεκινάει με το Stavro που πάει στην Κωνσταντινούπολη για να μαζέψει λεφτά για τους δικούς του, αλλά τα όνειρά του τον πάνε αλλού... στη νέα γη της επαγγελίας, την Αμερική.
Και σαν το κουρελόβαρκο αδειάσει στο λιμάνι, θα τους στοιβάξουν στη σειρά οι ξένοι πολισμάνοι. Άλλοι θά 'χουν τον τρόπο τους και θα ευδοκιμήσουν και άλλοι ως να πεθάνουνε τη δίψα δεν θα σβήσουν.
Μα η Αμέρικα Αμέρικα γρήγορα δείχνει τα δόντια της. Η λευτεριά σχίζει, δαγκάνει τους ουρανούς με το στέμμα της. Είναι πολλά του αιώνος της τα χρέη, πολλές οι αμαρτίες, που θα διαβάσουν οι γενεές, όταν την παρομοιάσουν με το πορτραίτο του Dorian Gray.
Μέχρι σήμερα -και απ' ότι φαίνεται και στο μέλλον- τα τραγούδια μας, το κλάμα, ο θυμός μας, ο χορός μας, για πολλές αλήθεια δεκαετίες, μιλούσαν για την ξενιτιά, το μισεμό, τη νοσταλγία για την πατρίδα και τα βάσανα, την υποτίμηση και την περιφρόνηση που βίωσε ο λαός μας, ξένος, μετανάστης, βρωμοέλληνας.
Και παρά τη βία που έχουμε νιώσει στο πετσί μας σα λαός, αν και θα περίμενε κανείς ότι εμείς θα ήμασταν οι πιο φανατικοί μισητές αυτής της ρατσιστικής βίας, σαν αλλόκοσμοι κι αλλότριοι εκδικητές -άραγε γιατί και για ποιον- παραβγαίνουμε τα "αφεντικά" μας στη βαναυσότητα προς τον αδύναμο.
Μια μικρή αναδρομή για να μην ξεχνιόμαστε.

Από την ταινία του Ηλία Καζάν «Αμέρικα Αμέρικα» 1963
Ο χορός του Βαρτάν
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Στίχοι: Άρης Δαβαράκης
Ερμηνεία: Βασίλης Λέκκας
  
ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ
Στίχοι: Θανάσης Παπακωνσταντίνου
Μουσική: Θανάσης Παπακωνσταντίνου
Πρώτη εκτέλεση: Σωκράτης Μάλαμας
ΣΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΠΟΥ ΦΩΤΙΖΕΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
Κώστας Γ. Καρυωτάκης (Ελεγεία και Σάτιρες, 1927)
Λουκάς Θάνος (Το Σάλπισμα, Ν. Ξυλούρης)
Απόσπασμα από το ντοκυμαντέρ του Σ. Κούλογλου: "Βρωμοέλληνες"
"No rats,no Greeks, All American"
Βίαιος Αύγουστος: Τα πογκρόμ εναντίον Eλλήνων μεταναστών στο Τορόντο (1918)

Δευτέρα 30 Απριλίου 2012

Ο γαλαζοπράσινος χαρτοπόλεμος.

  Τον Αργύρη μου, το παιδάκι μου, τ' αγαπάω πολύ. Με τα ναζάκια του, τα παιχνιδάκια του, τις κουδουνίστρες του. Τι τού 'ρθε σήμερα Θεέ μου; Καλά από όλα τα αναρίθμητα παιχνίδια που του έχω, αυτό βρήκε; Ηρέμησε, είπα από μέσα μου. Παιδί είναι και δεν καταλαβαίνει. Τώρα ανακαλύπτει τον κόσμο γύρω του. Βρήκε ένα ξύλινο τετράγωνο κουτί, έχει πάνω του τόσα σχέδια, όμορφα χρώματα, ανοίγει πολύ εύκολα.
  Να τον, κατάφερε να το ανοίξει μόνος του. Ολομόνος του. Έχει ενθουσιαστεί. Από την πολλή τη χαρά του, τα πετάει όλα έξω από το κουτί. Μα τι παράξενο, όλα είναι ομοιόμορφα ορθογώνια χαρτάκια, άλλα πράσινα, άλλα γαλάζια, έχει και λίγα μπεζ και λευκά, αλλά δεν ξέρει ακόμα όλα τα χρώματα. Μόνο το κόκκινο ξέρει γιατί είναι ολυμπιακός. Κι αυτό του τό 'μαθε ο παππούς του.
  Μα κάτι γράφουν επάνω τα χαρτάκια και αυτός, ο Αργύρης μου, δεν μπορεί ακόμα να διαβάσει τα γράμματα. Αχ, θυμώνει πολύ! Εκνευρίζεται όταν δεν μπορεί να πετύχει σε κάτι. Είναι ανυπόμονος από τα γεννοφάσκια του. Κακό,κακό, κακό!, φωνάζει. Τα έκανε το μικρό μου όλα κομματάκια. Ένας γαλαζοπράσινος χαρτοπόλεμος απλώθηκε πάνω στο πάτωμα. Δεν τον πρόλαβε ο άντρας μου. Μέχρι ν' ανοιγοκλείσω τα μάτια μου τα είχε σκορπίσει όλα στον αέρα, μου είπε ο καημένος.
  Αυτόν σκέφτομαι πιο πολύ. Τον άντρα μου. Είναι άνεργος εδώ και δέκα μήνες. Σε λίγο καιρό δε θα παίρνει και το επίδομα. Κάθεται μόνος στο σπίτι, προσέχει το παιδί και με περιμένει να γυρίσω από τη δουλειά. Έχει δείξει πολλή δύναμη, στ' αλήθεια. Δε θα στεναχωρήθηκε άραγε; Μια από αυτές τις κάρτες μπορεί αύριο μεθαύριο να του άνοιγε μια πόρτα και να έπιανε μια δουλίτσα κι αυτός.
  Ποιος τους πιστεύει βέβαια αυτούς; Κανείς! Αλλά είχε μια τελευταία ελπίδα. Τόσο καιρό δεν έκανε τίποτα μόνο και μόνο για να κρατήσει ζωντανή μια τελευταία ελπίδα. Και να, ήρθε τώρα το αγγελούδι μου και χωρίς καμιά προειδοποίηση έσκισε με τα χεράκια του τις ψεύτικες υποσχέσεις τους.
  Αλίμονο. Η νέα γενιά έτσι μονοκοπανιάς, φουριόζα και χωρίς δισταγμό θα τα σαρώσει όλα και θα προχωρήσει μπροστά. Ό,τι της σταθεί εμπόδιο, έτσι θα το "σκίσει". Ε λοιπόν, καλύτερα. Αλίμονο σ' αυτούς που θα μείνουν πίσω. Όχι, εμείς....

22/04/2012
Μ.Δ.

Δευτέρα 12 Μαρτίου 2012

ΑΠΟΠΗΓΑΔΙ "Σήμερα Εμείς Αύριο Εσείς"

 

Η ταινία για το Αποπηγάδι βασίστηκε σε αληθινά video, φωτογραφίες και έγγραφα, από τον αγώνα των κατοίκων και των αλληλέγγυων πολιτών, για τη διάσωση του Αποπηγαδιού, στην Κάνδανο του νομού Χανίων της Κρήτης.

"Η Κρήτη γίνεται μπαταρία με...fast track"

Προ τετελεσμένων επιχειρεί να φέρει την κοινωνία της Κρήτης η προώθηση μέσω fast track τριών μεγάλων "επενδύσεων" βιομηχανικών ΑΠΕ. Η Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων, που συνεδρίασε χθες το μεσημέρι στα γραφεία της αντιπροεδρίας της κυβέρνησης, υπό την προεδρία του κ. Ευάγγελου Βενιζέλου. Μέριμνά της ήταν να εγκρίνει με... συνοπτικές διαδικασίες την εγκατάσταση συστοιχιών αιολικών πάρκων ισχύος άνω των 2.000 MW στο νησί μας.
Συγκεκριμένα ενέκρινε τα εξής:
1. Ανάπτυξη συστοιχιών αιολικών πάρκων ισχύος 1.005 MW στην Κρήτη και διασύνδεση με το ηπειρωτικό σύστημα από την εταιρεία Elica Group με προϋπολογισμού 1,99 δισ ευρώ.
2. Κατασκευή ηλιοθερμικού σταθμού ισχύος 70 μεγαβάτ στη θέση Φουρνιά, Δ. Σητείας, Ν. Λασιθίου Κρήτης από την εταιρεία SOLAR POWER PLANT LASSITHI EPE με προϋπολογιαμό 268 εκ. ευρώ.
3. Αιολικό Σύστημα Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας (Α.Σ.Π.Η.Ε.) Κρήτης, με ανάπτυξη 33 συστοιχιών Αιολικών Σταθμών, ισχύος 1.077 μεγαβάτ, και διασύνδεση στο Εθνικό Διασυνδεδεμένο Σύστημα Ενέργειας μέσω υποβρυχίου καλωδίου από την εταιρεία ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή Α.Β.Ε.Τ.Ε. με προϋπολογισμό 2,46 δισ ευρώ.
Οι αποφάσεις αυτές έρχονται να επιβεβαιώσουν τους φόβους μεγάλης μερίδας πολιτών, περί μετατροπής της Κρήτης σε μια τεράστια... μπαταρία. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της επιχειρούμενης παρέμβασης στη φυσιογνωμία του νησιού, αναφέρουμε τούτο: Ολόκληρη η Κρήτη σε περίοδο αιχμής μέσα στον Αύγουστο, με πληθυσμό διπλάσιο λόγω τουριστών και όλα τα κλιματιστικά να δουλεύουν στο φουλ λόγω καύσωνα, χρειάζεται το πολύ 800 μεγαβάτ για να καλύψει πλήρως τις ανάγκες της.
Είναι προφανές, λοιπόν, πως εδώ δε μιλάμε ούτε για την Κρήτη, ούτε για τις ανάγκες της. Είναι προφανές ότι μιλάμε για τη μετατροπή του νησιού σε βιομηχανική ζώνη παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που προορίζεται για εξαγωγή. Μόνο χθες εγκρίθηκε η εγκατάσταση βιομηχανικών ΑΠΕ ισχύος άνω των 2.000 MW. Χωρίς να υπολογίζουμε τις ήδη εγκατεστημένες. Χωρίς να υπολογίζουμε, όσες τελούν υπό έγκριση. Χωρίς τα φωτοβολταϊκά. Χωρίς υβδριδικά. Χωρίς τα λοιπά ηλιοθερμικά. Χωρίς κανείς να είναι σε θέση να μας πει, αν υπάρχει κάποιο όριο σε όλο αυτό το πράγμα που μας συμβαίνει...
"Νέα Κρήτη" 7-3-2012

Δείτε περισσότερα για το Αποπηγάδι στη σελίδα kandanos.eu.

Δευτέρα 6 Φεβρουαρίου 2012

Μεταξουργείο, Γκάζι, Κεραμεικός, Μυλλέρου, Λένορμαν. Θα γίνει ποτέ η Χεσμένη Πέτρα Χρυσωμένη Πέτρα;

Η πόλη της Αθήνας διαμορφώθηκε μέσα από δύο μεγάλες φάσεις επέκτασης. Η πρώτη ήταν μετά το 1833. Αφού ορίστηκε ως η νέα πρωτεύουσα του τότε ελληνικού βασιλείου, άρχισε να ανοικοδομείται από τον Κλεάνθη, τον Schubert και τον Leo von Klenze κατά τα πρότυπα σύγχρονης πόλης. Η δεύτερη φάση ακολούθησε μετά το 1923 με το τέλος της Μικρασιατικής καταστροφής. Στην αναζήτηση για την ιστορία της συνοικίας του Μεταξουργείου, ξεχώρισα ένα κείμενο της Χριστίνας Αγριαντώνη, καθηγήτριας της Νεότερης Ιστορίας, με τίτλο «Η Αθήνα τον 19ο αιώνα. Συνοικία Μεταξουργείο.», στην ηλεκτρονική έκδοση της Αρχαιολογίας της πόλης των Αθηνών. (Μπορείτε να διαβάσετε το κείμενό της στο link: http://www.eie.gr/archaeologia/gr/chapter_more_10.aspx).
Από το κείμενο συνάγουμε ότι η συνοικία του Μεταξουργείου, από την πρώτη κιόλας φάση, εντάχθηκε στην πόλη της Αθήνας. Όχι, όμως, με ένα τρόπο γραμμικό και προδιαγεγραμμένο. Όπως αναφέρεται, η φυσιογνωμία της συνοικίας προέκυψε από τη σύνθεση αντίρροπων τάσεων που φάνηκαν κατά καιρούς να επικρατούν προσωρινά (ζώνη παραγωγική-ζώνη κατοικίας) και από τη διαπλοκή μεμονωμένων (συγκυριακών) ενεργειών και δομικών ροπών της ανάπτυξης της πόλης. Το μεγάλο κτήριο, το κτήριο του μεταξουργείου, διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στη διελκυστίνδα αυτή. Πρώτα άνοιξε το δρόμο για την επέκταση της παραγωγικής ζώνης προς τα δυτικά της πόλης κι έπειτα αλώθηκε από την κατοικία. Ήδη από το τέλος του 19ου αιώνα διαγραφόταν ως η φυσιογνωμία μίας λαϊκής-μικροαστικής συνοικίας με μικτές χρήσεις (κατοικία, εμπόριο και παραγωγή) διάχυτες στον ιστό της.
Αυτό το χαρακτήρα της φιλοδοξούν κάποιοι τα τελευταία χρόνια να τον κάνουν θέαμα. Φαινομενικά η διαπάλη για το χαρακτήρα της περιοχής μοιάζει παρούσα κι εκρηκτική. Μουσεία, πολυτελείς κατοικίες, ακριβά μαγαζιά, μαζική διασκέδαση από τη μια κι από την άλλη studios, τα καροτσάκια με τα σιδερικά να κατεβαίνουν την Κωνσταντινουπόλεως, τα στενά δρομάκια με τις μονοκατοικίες, τους μετανάστες στις πλατείες, τους άστεγους στις γέφυρες. Η αλήθεια όμως είναι ότι ποτέ το Μεταξουργείο δεν ήταν μία από τις in περιοχές της Αθήνας. Η ακμή της και η παρακμή της ποτέ δε σχετιζόταν με τον πλούτο της, αλλά με τον ίδιο το σύνθετο χαρακτήρα της και την απώλεια αυτού.
Εν ολίγοις, η παρακμή του Μεταξουργείου σχετίζεται με την αποσάθρωση του παραγωγικού του ιστού, την κατάργηση των μικτών χρήσεων στα πλαίσια της πόλης. Στο κείμενο της Αγριαντώνη, αναφέρεται ότι ο παραγωγικός ιστός της συνοικίας αλώθηκε κυρίως από την έλευση της κατοικίας. Αναφέρει κάποια πράγματα για την αλλαγή της πορείας στη βιοτεχνία, την αδυναμία εξέλιξής της, αλλά δεν αναφέρει τίποτα για τη στοχευόμενη μετατόπιση της βιομηχανίας και βιοτεχνίας ακόμη πιο δυτικά της πόλης, στην Ελευσίνα, έξω από τα όρια της Αθήνας.
Το ερωτηματικό, βέβαια, είναι ότι αν η ακμή κι η παρακμή της συνοικίας του Μεταξουργείου σχετίστηκε με τα παραπάνω, η επόμενη ακμή της με τι μπορεί να σχετιστεί; Με τη «βιομηχανία» διασκέδασης; Και κατά πόσο αυτή θεωρείται προοδευτική για ένα τόπο, ειδικά αν αυτή αντιπροσωπεύεται από τα studio και τα δήθεν μαγαζιά πολυτελείας; Ποιος αλήθεια διασκεδάζει με αυτά;

Κι επειδή η εικόνα πολλές φορές συμπληρώνει το κείμενο, ακολουθεί η ταινία "Το Μεταξουργείο", που πήρε το βραβείο καλύτερης ψηφιακής ταινίας στο Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας (Digi 2009), καθώς και το τραγούδι "Το Μεταξουργείο" σε εκτέλεση της Μπέλλου.

Μεταξουργείο - Μέρος 1ο (Metaxourgio - Part 1)

Μεταξουργείο - Μέρος 2ο (Metaxourgio - Part 2)

Μεταξουργείο - Μέρος 3ο (Metaxourgio - Part 3)

 
 
Στίχοι: Μιχάλης Μπουρμπούλης
Μουσική: Ηλίας Ανδριόπουλος.
Πρώτη εκτέλεση: Σωτηρία Μπέλλου, «ΛΑΪΚΑ ΠΡΟΑΣΤΙΑ», 1980.